ارزیابی عملکرد مدل‌های درونیابی در پهنه‌بندی فلزات سنگین خاک (مطالعه‌ موردی: شهرستان هریس)

فلزات سنگین در زمین‌های کشاورزی جذب گیاهان می‌شوند؛ وارد چرخه غذایی انسان شده و مقدار بیش از حد آنها باعث بیماری‌هایی در انسان می‌شود. بنابراین آگاهی از توزیع مکانی این عناصر برای مدیریت محیط زیست ضروری است. در این تحقیق به بررسی توزیع مکانی فلزات سنگین در شهرستان هریس پرداخته شد. بدین منظور نمونه‌هایی از خاک تهیه و به اندازه‌گیری غلظت عناصر (پتاسیم، منگنز، روی، آهن و مس) پرداخته شد. در ادامه با استفاده از روش‌های ریاضی و روش‌های زمینآمار به تهیه‌ی نقشه‌های خطرپذیری پرداخته شد. در بین روش‌های مختلف مدل‌های بهینه با مقایسه‌ی مقادیر کمترین مربعات خطاها، میانگین مطلق خطاها و میانگین قدرمطلق خطاها مورد ارزیابی قرار گرفتند بدین ترتیب که نزدیکتر بودن معیارهای ذکر شده به صفر ملاک تعیین مدل بهینه قرار گرفت. از بین مدل‌های بررسی‌شده برای عنصر پتاسیم، وزن‌دهی معکوس فاصله، برای منگنز کریجینگ معمولی، برای روی، کریجینگ ساده، برای آهن، توابع پایه‌ای شعاعی و برای مس نیز توابع پایه‌ای شعاعی به عنوان روش‌های انتخاب شدند. سپس به تهیه‌ی نقشه‌های پهنه‌بندی به تفکیک مناطق مختلف با استفاده از شاخص‌های استاندارد WHO، کلی و استاندارد موسسه‌ی خاک و آب ایران پرداخته‌شد و نتایج نشان می‌دادند که عناصر پتاسیم و مس در محدوده‌ی غیرمجاز بودند.